Thời tiết cực đoan là gì? Đánh giá thực trạng các kiểu khí hậu khắc nghiệt hiện nay tại nước ta

Hiện tượng thời tiết cực đoan là gì chắc hẳn nhiều người có thể hình dung và đã từng trải qua. Việt Nam là một trong những quốc gia đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng của vấn đề này.

Làm thế nào để ứng phó hiệu quả giúp cuộc sống con người và môi trường, hệ sinh thái ổn định cũng sẽ được giải đáp.

Thời tiết cực đoan là gì?

Thời tiết cực đoan là hiện tượng thời tiết có các diễn biến thất thường, đột ngột, không đúng thông lệ. Chúng gây nên sự xáo trộn trong đời sống, ảnh hưởng sức khỏe, hệ sinh thái, môi trường và các hoạt động xã hội.

Chúng xảy ra không theo các quy luật hay mốc thời gian cố định, khó dự đoán trước. Điều này khiến việc đưa ra các phương pháp phòng tránh, giảm thiểu thiệt hại trở nên khó khăn và càng gây nên hậu quả nghiêm trọng.

Những hiện tượng cực đoan thường rất khắc nghiệt, mang nhiều hậu quả nặng nề cho con người cũng như tự nhiên. Đôi khi, chúng đến rất bất ngờ, khiến chúng ta không kịp trở tay đối phó.

Thời tiết cực đoan xảy ra do đâu?

Nguyên nhân gây ra hiện tượng thời tiết cực đoan là do sự biến đổi khí hậu đang xảy ra trên toàn cầu. Điều này làm thay đổi các yếu tố của môi trường tự nhiên.

Con người lại là yếu tố tác động lớn đến việc khí hậu bị thay đổi, trái đất nóng lên từng ngày.

• Hoạt động sản xuất, sinh hoạt của con người đốt các loại nhiên liệu thải khí CO2. Chúng đầy nhanh và làm nghiêm trọng hơn hiệu ứng nhà kính, khiến Trái đất nóng lên. Nước bốc hơi nhanh, băng ở hai cực tan chảy khiến lượng nước ở đại dương tăng, mưa nhiều gây bão lũ. Nhiều khu vực hơi nước bay hơi nhanh gây thiếu nước, hạn hán…
• Con người phá hủy rừng, tác động đến hệ sinh thái, nguồn nước, đất, không khí… Điều này gây ra những cơn bão nhiệt đới kèm hiện tượng lũ lụt tại nhiều quốc gia, những đợt nắng nóng kéo dài gây hạn hán nghiêm trọng.
• Sử dụng các phương tiện giao thông cũng tăng lượng khí thải do hầu hết chúng đều chạy bằng nhiên liệu hóa thạch.
• Việc tiêu thụ hàng hóa, sử dụng điện năng, xả rác thải và quá trình sinh hoạt, đời sống cũng tác động đến biến đổi khí hậu, gây thời tiết cực đoan.

Tìm hiểu thêm các thảm họa thiên nhiên thường xuyên xảy ra:

Động đất là gì? Dấu hiệu nhận biết sắp có động đất.

Bão tuyết là gì? Ảnh hưởng như thế nào đến đời sống?

Thực trạng hiện tượng thời tiết cực đoan ở Việt Nam hiện nay

Khi đã hiểu hiện tượng thời tiết cực đoan là gì, hãy nhìn nhận lại hiện tượng này ở chính Việt Nam. Không ở đâu xa, chính chúng ta cũng đang phải chịu những hậu quả nghiêm trọng bởi những tác động của mình đến môi trường.

Đầu năm 2024, những trận mưa đá xuất hiện thường xuyên gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, tài sản của người dân. Tối ngày 5/5, trận mưa lớn tại huyện Mai Sơn, Sơn La khiến mái nhà của 600 hộ dân hư hỏng.

Năm 2023, nhiệt độ tại nhiều tỉnh miền Bắc trong tháng 6 đã vượt qua mốc 40 độ, tại Hà Giang còn lên đến 42 độ C. Đây là mức nhiệt cao kỷ lục trong nhiều thập kỷ. Nắng nóng kéo dài, không có mưa gây hạn hán khiến đời sống con người, hoạt động nông nghiệp, sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn.

Năm 2016, tại miền Trung và miền Nam đã xảy ra đợt hạn hán kéo dài cũng như xâm nhập mặn được đánh giá là lớn nhất trong 90 năm. Có 50/63 tỉnh bị ảnh hưởng, 18 tỉnh thông báo tình trạng khẩn cấp.

Bão lụt xảy ra thường xuyên hơn với các trận lịch sử gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Ví dụ Bão Noru 2022, bão Molave năm 2020, bão Damrey 2017, bão Hải Yến 2013…

Đây chỉ là một số thực trạng đã diễn ra những năm gần đây. Sự xuất hiện không theo quy luật của thời tiết cực đoan khiến tác động càng nặng nề và sẽ tiếp tục kéo dài trong thời gian tới.

Hậu quả của thời tiết cực đoan đối với môi trường và trái đất

Hiểu được thời tiết cực đoan là gì chưa đủ, mỗi người cần biết hậu quả của hiện tượng này đến con người, môi trường và toàn bộ địa cầu. Có như vậy mới nâng cao ý thức bảo vệ, hạn chế tác động đến thời tiết gây ảnh hưởng đến chính chúng ta.

Thời tiết cực đoan gây biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu khiến gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan và thực tế, điều này cũng tác động ngược lại đến khí hậu. Mưa bão, lũ lụt, hạn hán… làm tăng các yếu tố gây hiệu ứng nhà kính.

Từ đó càng làm nghiêm trọng tình trạng khí hậu bị thay đổi theo hướng tiêu cực.

Ô nhiễm môi trường

Việc diễn ra các hiện tượng thời tiết không theo quy luật cũng khiến tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng. Ví dụ như lũ lụt khiến ô nhiễm nguồn nước, hạn hán gây cháy rừng dẫn đến không khí tăng lượng chất độc hại… Việc không dự đoán được thời điểm xảy ra khiến công tác phòng chống tác động bị hạn chế.

Tác động xấu đến hệ sinh thái

Thời tiết cực đoan mang đến những hậu quả tiêu cực cho hệ sinh thái. Động thực vật không thích nghi được với sự biến đổi, kém phát triển hoặc chết. Điều này gây nên tình trạng mất cân bằng trong mối quan hệ giữa các loài.

Gia tăng các thảm họa thiên nhiên

Các hiện tượng thời tiết thay đổi thất thường còn khiến thảm họa thiên nhiên tăng cả về tần suất lẫn cường độ. Đặc điểm của bão ở nước ta bất ngờ với sức tàn phá khủng khiếp gây thiệt hại về con người, tài sản lẫn xã hội.

Mưa axit xuất hiện ngày càng nhiều trên diện rộng, gây thiệt hại nghiên trọng cho hoạt động nông nghiệp.

Cách ứng phó với hiện tượng thời tiết cực đoan

Biện pháp khắc phục thời tiết cực đoan cần được thực hiện lâu dài và toàn diện. Tất cả loài người phải chung tay để hạn chế tác động tiêu cực và ứng phó sớm với sự thay đổi thất thường của thời tiết. Các biện pháp:

• Giảm lượng rác thải nhựa ra môi trường bởi chúng hầu như không thể phân hủy.
• Trồng rừng phủ xanh Trái đất, tạo không khí trong lành, bảo vệ bề mặt và hạn chế bão lũ.
• Kiểm soát hoạt động của các khu công nghiệp trong việc sử dụng và xử lý nhiên liệu, khí thải, chất thải ra môi trường.
• Tiến tới sử dụng năng lượng xanh để hạn chế chất đốt hóa thạch cho nhiều hoạt động của con người.

Mặc dù đặc điểm của hiện tượng thời tiết này là khó đoán biết nhưng trước khi xảy ra thời gian ngắn, các chuyên gia vẫn có cảnh báo cho con người.

Để hạn chế tác động tiêu cực, hãy thường xuyên theo dõi các bản tin dự báo. Những biện pháp khắc phục cụ thể sẽ được hướng dẫn để giảm thiểu rủi ro và thiệt hại.

Đặc biệt người dân ở các địa phương thường xuyên gặp phải tình trạng này càng phải chú ý hơn nữa. Ví dụ tính năng dự báo thời tiết Quảng Nam của chúng tôi được xây dựng với nguồn dữ liệu uy tín sẽ giúp ích rất lớn cho bà con nơi đây trong việc phòng chống các hiện tượng khắc nghiệt.

Câu hỏi thường gặp

Tổng hợp những câu hỏi liên quan đến hiện tượng thời tiết cực đoan được nhiều người quan tâm như:

Có những hiện tượng thời tiết cực đoan nào?

Các hiện tượng thời tiết cực đoan được liệt kê bao gồm: Bão, mưa lớn và lũ lụt, lốc xoáy, hạn hán, rét đậm rét hại (Xác định rét đậm rét hại là gì, bao nhiêu độ là rét tại đây để hiểu hơn về kiểu thời tiết khắc nghiệt này), mưa axit, lũ quét, sạt lở đất đá, nắng nóng, giông tố, xâm ngập mặn,…

Thời tiết cực đoan có thể được dự đoán không?

Không, bởi chúng không theo bất cứ quy luật nào đã từng có. Tuy nhiên, con người vẫn có thể cảnh báo các hiện tượng xảy ra trong một khoảng thời gian nhất định bởi các dấu hiệu hình thành.

Thời tiết cực đoan thường gây ra hiện tượng gì trên biển?

Hiện tượng này thường xảy ra trên biển với các trận mưa lớn, lốc xoáy khiến sóng to, biển động. Điều này tác động xấu đến đến hoạt động của tàu thuyền, ngư dân thuộc khu vực ảnh hưởng. Nếu không có biện pháp phòng tránh còn nguy hiểm đến tính mạng.

Việt Nam có bao nhiêu hiện tượng thời tiết cực đoan?

4 hiện tượng cực đoan của thời tiết thường xảy ra ở Việt Nam bao gồm: Hạn hán nắng nóng, rét đậm rét hại, mưa lớn, bão và áp thấp nhiệt đới.

Tất cả hiện tượng thời tiết cực đoan có phải do con người mà ra?

Không phải, nhưng đây là yếu tố chính tác động và làm nghiêm trọng thêm vấn đề này. Nếu kiểm soát được hoạt động của con người sẽ hạn chế được sự xuất hiện của hiện tượng.

Kết luận

Trang dự báo thời tiết Thời tiết 4M đã giải thích thời tiết cực đoan là gì và những thông tin liên quan giúp bạn đánh giá, nhận định đúng nguyên nhân, hậu quả và tác động của con người đến chính Trái đất. Mỗi người cần tự ý thức vấn đề này để chung tay bảo vệ môi trường và cuộc sống của chính mình.