Biên độ nhiệt là gì? Cách tính biên độ nhiệt ngày, tháng, năm theo công thức chuẩn

Hiểu rõ biên độ nhiệt là gì, bạn sẽ biết lý do phải xác định chỉ số này khi phân tích khí hậu địa phương. Áp dụng cách tính chuẩn xác giúp bạn đưa ra nhận định chính xác về sự thay đổi thời tiết của khu vực.

Biên độ nhiệt là gì?

Biên độ nhiệt là con số chỉ sự chênh lệch nhiệt độ không khí giữa mức cao nhất và mức thấp nhất. Đây là chỉ số đánh giá nền nhiệt của một khu vực, địa phương nhất định nào đó cao hay thấp.

Dựa vào biên độ để có thể biết được địa phương hay quốc gia đó có khí hậu nóng hay lạnh nhiều trong năm. Mỗi quốc gia sẽ có vị trí và tính chất khí hậu khác nhau. Chính vì vậy, mức nhiệt độ cũng sẽ cao, thấp khác nhau.

Ví dụ như bạn xem thời tiết ở Thái Nguyên và tính ra biên độ nhiệt hàng ngày giữa mức cao nhất và thấp nhất. Sau 1 năm bạn sẽ có dữ liệu để tính được biên độ nhiệt trung bình năm.

Cách tính biên độ nhiệt đơn giản

Để biết được mức độ chênh lệch về nhiệt độ của một địa phương trong cùng khoảng thời gian, áp dụng công thức tính biên độ nhiệt như sau:

A = Tmax – Tmin

Trong đó:

• A: Biên độ nhiệt được tính trong một khoảng thời gian (ngày, tháng, năm) của một địa phương, quốc gia nào đó.
• Tmax: Nhiệt độ cao nhất trong một khoảng thời gian (ngày, tháng, năm) của một địa phương, quốc gia nào đó.
• Tmin: Nhiệt độ thấp nhất trong một khoảng thời gian (ngày, tháng, năm) của một địa phương, quốc gia nào đó.

Ví dụ: Nhiệt độ TPHCM cao nhất là 37 độ C, thấp nhất là 19 độ C khi tra cứu trên website của chúng tôi. => Vậy áp dụng công thức có thể tính ra được biên độ nhiệt của TP. Hồ Chí Minh là 18 độ C.

Trong dự báo thời tiết, cách tính lượng mưa trung bình cũng đóng vai trò quan trọng không kém công thức nhiệt độ ở trên. Nó hỗ trợ cho các chuyên gia tại Thoitiet4m nhận định được tổng quan về khí hậu của địa phương đó như thế nào.

#4 yếu tố làm thay đổi biên độ nhiệt

Biên độ nhiệt độ cao hay thấp sẽ phụ thuộc chủ yếu vào chỉ số cụ thể. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng nhiệt độ của một địa phương nào đó sẽ chịu rất nhiều yếu tố như.

1/ Tính chất khí hậu

Mỗi quốc gia sẽ có kiểu khí hậu đặc trưng riêng biệt. Điều này sẽ phụ thuộc bởi rất nhiều yếu tố khác như: Vị trí quốc gia trên bản đồ so với đường xích đạo, vĩ tuyến; hướng gió,…

2/ Vị trí địa lý

Vị trí đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định tính chất khí hậu của quốc gia đó là kiểu khí hậu gì, nhiệt độ trong năm cao hay thấp. Điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến biên độ đo được ở quốc gia, địa phương nào đó.

3/ Địa hình của địa phương

Địa hình đồi núi, đồng bằng hay thung lũng, cao hay thấp cũng ảnh hưởng đến nền nhiệt. Thông thường, địa hình đồi núi cao sẽ có nhiệt độ thấp hơn ở đồng bằng. Từ đó, biên độ nhiệt cũng thấp hơn.

4/ Thời tiết lúc đo biên độ nhiệt

Thời tiết mưa nhiệt độ sẽ giảm so với trời nắng. Chính vì vậy, thời tiết cũng là yếu tố ảnh hưởng đến biên độ nhiệt năm.

Các yếu tố này cũng ảnh hưởng lớn tới nhiệt độ trung bình năm của một khu vực. Nơi nào càng cao, đồi núi nhiều thì nhiệt độ thấp và ngược lại.

Những loại biên độ nhiệt phổ biến

Biên độ nhiệt là cụm từ dùng chung cho sự biến động của nhiệt độ cao nhất và thấp nhất. Tuy nhiên, nó được phân loại thành các loại sau.

Biên độ nhiệt theo ngày

Nhiệt độ mỗi ngày ở mỗi nơi sẽ thay đổi khác nhau. Chính vì vậy, biên độ theo ngày của mỗi địa phương, quốc gia cũng khác nhau.

Tính biên độ nhiệt trong ngày cần xác định được nhiệt độ cao nhất và thấp nhất là bao nhiêu. Từ đó, áp dụng công thức trên để có thể tính được con số chính xác.

Biên độ nhiệt trung bình tháng

Dựa vào sự thay đổi trong ngày để có thể tính được biên độ nhiệt trung bình tháng. Đây là biên độ của ngày có mức nhiệt cao nhất và thấp nhất.

Biên độ nhiệt trung bình năm

Biên độ nhiệt trung bình năm là sự chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong một năm tại một địa điểm cụ thể.

Cách tính biên độ nhiệt trung bình năm:

Biên độ nhiệt trung bình năm = Nhiệt độ trung bình cao nhất – Nhiệt độ trung bình thấp nhất

Biên độ nhiệt tuyệt đối

Đây là biên độ thể hiện sự chênh lệch nhiệt độ cao nhất và thấp nhất ở một địa phương nào đó. Con số này tính ra sẽ chính xác tuyệt đối nếu xác định chắc chắn mức nhiệt cao, thấp nhất.

Câu hỏi thường gặp

Bên cạnh khái niệm biên độ nhiệt là gì, người dùng còn khá nhiều thắc mắc khác xoay quanh vấn đề này. Chuyên gia tại Thời Tiết 4M giải đáp các câu hỏi thường gặp như sau:

Biên độ nhiệt độ năm lớn nhất ở đâu?

Biên độ nhiệt độ năm lớn nhất ở cực, do góc nhập xạ lớn và thời gian chiếu sáng vào mùa đông và mùa hạ chênh lệch nhiều. Mùa hạ bán cầu Bắc ngả về phía mặt trời, có ngày dài hơn đêm. Vì vậy, thời gian chiếu sáng ban ngày nhiều hơn so với mùa đông nên nhiệt độ tăng và ngược lại.

Miền Bắc hay miền Nam có biên độ nhiệt cao hơn? Tại sao?

Miền Bắc có biên độ nhiệt cao hơn miền Nam. Ở phía Bắc, do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, nên mùa đông gió mùa sẽ tràn vào gây nên đợt không khí lạnh. Nhiệt độ các tháng mùa đông ở đây đều dưới 15 độ C., do vậy nhiệt độ sẽ có sự thay đổi cực lớn.

Còn ở miền Nam, nhờ có dãy Bạch Mã làm ranh giới, chắn ngang gió mùa Đông Bắc nên mức nhiệt cao quanh năm. Do đó, biên độ nhiệt thấp hơn ở miền Bắc.

Tại sao ở xích đạo có biên độ nhiệt năm nhỏ nhưng biên độ nhiệt ngày đêm lớn?

Ở xích đạo có biên độ nhiệt năm nhỏ hơn nhưng biên độ nhiệt ngày đêm lớn do chênh lệch góc nhập xạ. Ngoài ra, thời gian chiếu sáng giữa hai mùa chênh lệch không đáng kể.

Vậy gần xích đạo nóng hay lạnh? Bạn cần hiểu rõ về các đặc điểm và tính chất của khu vực này mới có thể đưa ra câu trả lời chính xác.

Kết luận

Giải đáp câu hỏi Biên độ nhiệt là gì không quá khó. Nắm được công thức tính và hiểu rõ về nó sẽ giúp bạn biết được mức nhiệt ở một khu vực nào đó biến đổi nhiều hay ít.