Lốc xoáy là gì? Giải thích nguyên nhân & dấu hiệu hiệu nhận biết sắp xuất hiện vòi rồng

Lốc xoáy là gì luôn là đề tài được giới khoa học đặc biệt quan tâm. Họ luôn muốn nghiên cứu sâu hơn để tìm ra phương án dự báo trước khi hiện tượng này xảy ra. Tuy nhiên, cho đến hiện tại thảm họa này vẫn xảy ra một cách bất ngờ, gây thiệt hại nặng nề về tài sản cũng như con người.

Lốc xoáy là gì?

Lốc xoáy (vòi rồng) là hiện tượng một luồng không khí xoáy tròn với tốc cực mạnh, dạng hình chiếc phễu, đường kính từ 50m trở lên được mở rộng từ các đám mây dông xuyên xuống mặt đất.

Đôi khi, lốc xoáy cũng được hình thành từ các cơn gió mạnh khi gặp điều kiện phù hợp. Tuy nhiên, hiện tượng này không quá thường xuyên xuất hiện trong tự nhiên.

Vòi rồng có sức tàn phá khủng khiếp, cuốn phăng mọi thứ, gây thiệt hại về người, tài sản vật chất mà nó đi qua. Trong lịch sử đã từng ghi nhận 7 cơn lốc xoáy ở Mỹ xảy ra cùng một thời điểm ở 3 bang. Hậu quả làm thiệt hại nhiều công trình xây dựng, khiến ít nhất 740 người thiệt mạng.

Cơ chế hình thành lốc xoáy diễn ra như thế nào?

Nguyên nhân gây ra lốc xoáy xuất phát từ các cơn giông, chủ yếu từ các ổ dông rất mạnh. Ngoài ra, vòi rồng còn có thể sinh ra từ một giải gió giật mạnh hoặc một cơn bão lớn.

Luồng không khí nóng thổi từ vịnh vào gặp luồng không khí lạnh, khô sẽ hình thành nên mây và dông. Khi điều kiện thuận lợi, luồng không khí được nâng lên cao một cách đột ngột, xoay quanh một miệng phễu trung tâm, tốc độ cao trên 160km/giờ.

Khi đám mây hình phễu chạm mặt đất hoặc mặt nước sẽ hình thành nên vòi rồng. Hiện tượng này có thể xuất hiện bất cứ lúc nào khi khối không khí nóng và lạnh xung đột nhau.

Các cách nhận biết vòi rồng sắp xuất hiện

Cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa thể dự báo chính xác, cụ thể thời gian xảy ra lốc xoáy. Tuy nhiên, trước khi thảm họa này xuất hiện sẽ có một số dấu hiệu nhận biết.

Bầu trời sẽ chuyển sang màu đen, các đám mây xoắn lại với nhau tạo thành một hình nón lớn. Chúng di chuyển rất nhanh, kèm theo gió thổi mạnh.

Một dấu hiệu sắp có lốc xoáy xảy ra nữa là chúng ta sẽ nghe thấy những tiếng gầm rú đáng sợ. Tiếng động được ví như tiếng gió rít hoặc tiếng động cơ.

Những tác hại nặng nề của lốc xoáy

Hậu quả của lốc xoáy để lại là rất nghiệm trọng. Do di chuyển với tốc độ mạnh đến cực mạnh cùng gió xoáy sâu nên vòi rồng có thể phá hủy, càn quét mọi thứ ở khu vực mà nó đi qua.

Những cơn lốc nhỏ sẽ phá hủy các biển quảng cáo, mái nhà, các công trình kiến trúc đơn sơ, tạm bợ. Những trận lốc mạnh có thể cuốn bay mọi thứ, kể cả ô tô, các căn nhà kiên cố, phá hủy cầu cống…Thậm chí, cuốn theo cả con người, sinh vật trên đường nó di chuyển.

Các trận lốc xoáy ở Việt Nam gây thiệt hại lớn

Vòi rồng ở Việt Nam khá ít khi xuất hiện do nước ta thuộc đới khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm. Tuy nhiên, cũng không thể tránh khỏi một số trận lốc lớn gây thiệt hại nặng nề về tài sản.

• Lốc xoáy Bạc Liêu diễn ra trong hai ngày 29 và 30 tháng 7 năm 2023. Cơn lốc kèm mưa dông khiến 59 căn nhà bị tốc mái và sập hoàn toàn. Ngoài ra, khiến 1 người tử vong và 1 người bị thương nặng.
• Lốc xoáy ở Kiên Giang vào ngày 30 tháng 7 năm 2023. Thiên tai khiến 13 người bị thương, gần 200 nhà dân bị sập và tốc mái. Ngoài ra, khiến 3 tàu đánh cá bị chìm, gây thiệt hại nặng nề cho 5.000 ha lúa của người dân.
• Lốc xoáy ở Vĩnh Long chiều ngày 29 tháng 6 năm 2023 làm thiệt hại gần 50 căn nhà. Cùng với đấy là cuốn theo nhiều vật dụng, tài sản của người dân, làm ngã trụ điện, đứt đường điện thắp sáng. Ước tính thiệt hại mà cơn lốc đi qua vào khoảng 860 triệu đồng.
• Cơn lốc xảy ra vào ngày 18 tháng 9 năm 2020. Vòi rồng càn quét qua xã Cương Gián, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Hậu quả khiến 60 ngôi nhà bị tốc mái, nhiều cây cối đổ ngã…
• Trận lốc xoáy tại Bình Phước vào tháng 4 năm 2021 gây hậu quả nặng nề. Tổng có 36 căn nhà bị tốc mái, phá hủy 101 ha cây trồng. Thống kê ước tính thiệt lại lên đến 20 tỷ đồng.
• Ngày 15 tháng 4 năm 2023, tại huyện Đức Cơ, Kông Chro và xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai cũng xuất hiện vòi rồng với cường độ mạnh. Sau khi thảm họa đi qua, đã khiến 245 căn nhà bị tốc mái, phá hủy 26ha cà phê cùng 514 ha lúa của người dân.

Giải đáp câu hỏi về hiện tượng lốc xoáy

Để thực sự hiểu rõ lốc xoáy là gì, hãy cùng tham khảo và trả lời những câu hỏi dưới đây được Thoitiet4m tổng hợp.

Lốc xoáy thường xảy ra ở đâu?

Trả lời: Lốc xoáy có thể xảy ra bất cứ nơi đâu, tuy nhiên thường xuất hiện ở các khu vực có nền nhiệt độ cao, vào các thời điểm giao mùa, có không khí lạnh tràn về.

Lốc xoáy cao bao nhiêu mét?

Trả lời: Những chiếc vòi rồng thường có độ cao 10 đến 50m. Tuy nhiên, vẫn có thể đạt độ cao trên 80 feet, tương đương 24.384 mét.

Đặc điểm của lốc xoáy là gì?

Trả lời: Đặc điểm của các cơn lốc xoáy là gió giật rất mạnh, kèm theo mưa hoặc mưa đá. Mặc dù ở quy mô nhỏ, diễn ra trong thời gian ngắn nhưng hiện tượng tự nhiên này có sức phá hủy khủng khiếp.

Một trận lốc xoáy kéo dài bao lâu?

Trả lời: Thời gian của một cơn lốc có thể kéo dài từ vài giây cho đến 1 giờ. Đa số các trận lốc thường diễn ra chưa đến 10 phút.

Vòi rồng có nguy hiểm không?

Trả lời: Lốc xoáy vòi rồng rất nguy hiểm, không chỉ gây thiệt hại về tài sản, cơ sở vật chất mà còn đe dọa đến tính mạng của con người, các loài sinh vật.

Lốc xoáy nước là gì?

Trả lời: Bên cạnh khái niệm vòi rồng là gì, bạn cần hiểu rõ vòi rồng nước và vòi rồng lửa để có cách ứng phó phù hợp. Lốc xoáy nước hình thành khi cột khí xoáy tròn và hút nước lên từ mặt nước.

Tốc độ mà cơn lốc có thể đạt được lên đến 200km/giờ. Ở những khu vực nó đi qua sẽ cuốn theo con người, tàu thuyền, hút các loài sinh vật biển lên cao rồi mang theo cả hàng nghìn km.

Lốc xoáy lửa là gì?

Trả lời: Lốc xoáy lửa hình thành khi khối không khí có chứa các khí dễ cháy nổ. Hoặc khi nền nhiệt ngoài trời ở mức quá cao kết hợp với gió xoáy.

Vòi rồng lửa có đường kính khoảng vài mét, độ cao trung bình 10 đến 50m. Tuy nhiên, có những cơn đạt độ cao lên đến hàng km. Nguyên nhân là do các dòng xoáy khí rút oxy để cung cấp cho lõi lửa.

Thảm họa này có thể đốt cháy mọi thứ chỉ trong giây lát. Cách duy nhất để dập tắt cơn lốc xoáy lửa là ngăn chặn không để nó hút được nguồn oxy từ bên ngoài.

Lốc xoáy lớn nhất thế giới diễn ra ở đâu?

Trả lời: Lốc xoáy mạnh nhất thế giới được ghi nhận ở Mỹ vào ngày 18 tháng 3 năm 1925. Cơn lốc càn quét qua 3 bang: Missouri, Illinois và Indiana.

Đường kính cơn lốc lớn nhất đạt khoảng 1,6km, sức gió hơn 480km/giờ. Nó trở thành cơn lốc xoáy khổng lồ, ở mức cao nhất trên thang Fujita. Thảm họa này đã khiến gần 700 người tử vong và hơn 2.000 người bị thường, tàn phá nhiều công trình kiến trúc.

Lốc xoáy ở Trung Quốc có thường xuyên diễn ra?

Trả lời: Lốc xoáy Trung Quốc không diễn ra thường xuyên như ở Mỹ nhưng vẫn xuất hiện. Theo ghi nhận, mỗi năm quốc gia này có khoảng 100 trận lốc ở các cấp độ khác nhau. Trong suốt 50 năm qua, kể từ năm 1961, ít nhất 1.772 người tử vong vì thảm họa thiên nhiên này.

Kết luận

Hiểu rõ lốc xoáy là gì, hậu quả nặng nề mà thảm họa này mang lại sẽ giúp người dân nâng cao ý thức phòng tránh, ứng phó kịp thời. Khi có các dấu hiệu sắp xuất hiện vòi rồng, bạn cần nhanh chóng tìm nơi an toàn trú ẩn, tránh xa khu vực nguy hiểm, dễ đổ sập như tường cao, cửa sổ, cây lớn…