Gió tín phong (mậu dịch) là gì? Khám phá đặc điểm & ảnh hưởng của gió tín phong

Gió tín phong là gì chắc chắn bạn đã nhiều lần nghe qua nhưng để hiểu rõ về nguồn gốc, đặc điểm của nó. Đây là một loại gió thổi quanh năm, có tác động rất lớn tới khí hậu Việt Nam.

Gió tín phong là gì?

Gió tín phong (gió mậu dịch – trade wind) là loại gió thổi từ các vùng áp cao về các vùng áp thấp trong miền cận Xích đạo. Khu vực chịu ảnh hưởng là từ vĩ độ 30 Bắc đến vĩ độ 30 Nam.

Thời xưa khi dự báo thời tiết chưa phát triển, con người chỉ dựa vào gió và các hiện tượng tự nhiên để đưa ra dự đoán. Theo kinh nghiệm dân gian về dự báo thời tiết, khi có tín phong báo hiệu điều kiện thuận lợi, người châu Âu và Trung Quốc sẽ bắt đầu giong buồm ra khơi buôn bán làm ăn.

Nguồn gốc của gió tín phong xuất hiện từ đâu?

Khá nhiều người chưa biết về nguồn gốc của Gió tín phong. Nó được thổi từ biển vào, bắt đầu từ trung tâm áp cao tại Thái Bình Dương đến Xích đạo. Việc hình thành chính là do sự chênh lệch giữa áp thấp tại xích đạo và áp cao chí tuyến.

Tất nhiên bạn phải hiểu rõ đường xích đạo là đường gì, từ đó biết được tính chất của gió Tin phong cũng như nhiều đặc điểm về khí hậu khác tại vùng này.

Do ảnh hưởng của lực Coriolis, gió tín phong bán cầu Bắc thổi theo hướng Đông Bắc – Tây Nam. Tuy nhiên ở Nam bán cầu sẽ theo hướng Đông Nam – Tây Bắc.

Khi hai hướng gió này gặp nhau, chúng sẽ tạo thành các dòng đối lưu bốc lên cao hay còn gọi là đới hội tụ liên chí tuyến. Khu vực sát mặt đất sẽ cảm nhận chúng rất nhẹ và yếu.

Gió tín phong có đặc điểm gì?

Đặc điểm chính của gió mậu dịch là mát và có độ ẩm cao do được thổi từ biển vào. Khi gặp đất liền chúng mang theo mưa phùn, không khí lạnh ẩm. (Vậy mưa phùn là gì, đây là dạng mưa bay bay với các hạt nước siêu nhỏ, chỉ đủ làm ướt nhẹ vai áo).

• Hướng gió: Đông Bắc – Tây Nam hoặc Đông Nam – Tây Bắc, ngược nhau ở hai cực.
• Các tháng gió hoạt động: Xuất hiện tất cả các tháng trong năm, chủ yếu là vào mùa hè sẽ cảm nhận rõ ràng nhất.

Quá trình hình thành trình bày ở trên đã giải thích các đặc điểm cơ bản của gió mậu dịch. Các khu vực tại Xích đạo nhận được lượng nhiệt lớn từ mặt trời nên lớp không khí phía dưới nóng lên. Chúng trở nên nhẹ và bay lên cao, di chuyển theo vĩ độ 30.

Cùng thời điểm này, tầng không khí phía trên được chuyển xuống bề mặt. Quá trình tạo vòng tròn khép kín gọi là pin Hadley.

Một phần khí nóng chạy đến vĩ độ 30 đến 60 sau đó đẩy về hai cực. Lực Coriolis tác động làm cho gió ở hai bán cầu ngược nhau.

Gió tín phong ảnh hưởng đến khí hậu Việt Nam như thế nào?

Việt Nam chịu ảnh hưởng của gió tín phong bán cầu Bắc với các đặc điểm được chia theo mùa như sau:

Mùa đông

Ở miền Bắc mùa đông, tín phong kết hợp nguồn gốc của gió mùa Đông Bắc kết hợp tạo nên thời tiết khá thất thường. Khi gió mùa yếu đi, mậu dịch sẽ tăng cường mang đến không khí ấm, độ ẩm thấp, hanh khô.

Khi gió mùa mạnh lên xuất hiện tranh chấp giữa khối khí lạnh và nóng, hình thành front lạnh. Các khu vực nó đi qua sẽ thay đổi thời tiết, gây mưa phùn nhẹ và lạnh hơn vào mùa đông.

Khu vực miền Nam, tín phong bán cầu Bắc hoạt động ổn định do không chịu tác động của gió mùa. Điều này khiến thời tiết chia hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô. Khi mậu dịch hoạt động, nền nhiệt độ cao, lượng mưa ít.

Đối với miền Trung, mậu dịch kết hợp với tín phong đi qua biển. Khi thổi vào đất liền mang hơi ẩm cao, dễ gây mưa. Điều này cộng thêm địa hình đón gió đặc trưng của dãy Trường Sơn nên thường có bão lớn.

Nếu theo dõi thông tin khí hậu tại Bình Định, khí hậu tại Nghệ An, bạn sẽ dễ dàng nhận biết được tính chất này.

Mùa xuân

Thời điểm này gió mùa Đông Bắc lẫn gió Tây Nam đều yếu. Mậu dịch thổi vào nước ta từ bán cầu Bắc mang theo độ ẩm lớn. Đây chính là nguyên nhân thời tiết khó chịu, nồm, sương mù nhiều nơi.

Mùa hè – thu

Đầu mùa hè cả nước thường có mưa do tín phong hướng Đông Bắc gặp gió Tây Nam từ vịnh Ben-gan. Đặc biệt, mưa lớn sẽ xuất hiện ở Nam Bộ và Tây Nguyên do gió Tây Nam tại đây mạnh hơn.

Đến giữa mùa hè, hai luồng gió này tạo dải hội tụ nhiệt đới vắt ngang qua Việt Nam. Mưa lớn xuất hiện nhưng lùi theo hướng Bắc Nam, nghĩa là miền Bắc mưa ít còn miền Nam mưa nhiều hơn.

Phân biệt gió tín phong và gió mùa (so sánh các đặc điểm)

Để phân biệt gió tín phong và gió mùa có thể dựa vào bảng sau đây:

Câu hỏi thường gặp

Một số câu hỏi về gió tín phong được giải đáp để bạn đọc có thêm kiến thức về hiện tượng thời tiết này:

Gió tín phong thổi từ đâu đến đâu?

Gió tín phong thổi từ Bắc và Nam bán cầu về Xích đạo. Hoạt động trong khu vực vĩ độ 30 bán cầu Bắc đến 30 bán cầu Nam.

Gió Tín phong thổi theo hướng nào?

Hướng gió Đông Bắc – Tây Nam hoặc Đông Nam – Tây Bắc tùy thuộc vào khu vực hoạt động tại Bắc hay Nam Bán cầu.

Gió tín phong còn gọi là gió gì?

Gió tín phong hay còn gọi là gió mậu dịch, cả 2 tên gọi này đều phổ biến như nhau. Tuy nhiên, từ mậu dịch được sử dụng trong ngôn ngữ tự nhiên nhiều hơn, ngược lại tín phong được sử dụng trong các văn bản khoa học.

Kết luận

Tìm hiểu gió tín phong là gì và kiến thức liên quan giúp bạn hiểu thêm về các điều kiện khí hậu tại Việt Nam. Cập nhật thêm các tin tức về thời tiết mỗi ngày tại website để thuận tiện cho mọi sinh hoạt và đời sống.