Hiện tượng El Nino, La Nina, Enso là gì? Tìm hiểu các ảnh hưởng rõ rệt tới khí hậu nước ta

El Nino, La Nina, Enso là gì đang là vấn đề đáng lo ngại của toàn thế giới. Các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra ngày càng nhiều, có sức ảnh hưởng lớn đến con người, thiên nhiên. Để bảo vệ môi trường sống, chúng ta cần triển khai những biện pháp khắc phục, giảm thiểu hậu quả mà El Nino, La Nina hay Enso để lại.

Hiện tượng El Nino là gì?

El Nino (Con trai của Chúa) là một hiện tượng tự nhiên, chỉ sự nóng lên một cách bất thường ở khu vực nước bề mặt vùng trung tâm xích đạo và phía đông Thái Bình Dương.

Tìm hiểu xích đạo là gì để xác định được khu vực thường xuyên xuất hiện El Nino chính xác tại đây.

Chu kỳ El Nino thường xuất hiện 2 đến 7 năm/lần, thậm chí là 10 năm. Thời gian kéo dài 9 đến 12 tháng/chu kỳ hoặc lâu hơn. Hiện tượng thời tiết cực đoan này tác động rất lớn đến thời tiết, khí hậu trên toàn cầu.

Vì sao hiện tượng El Nino hình thành?

Hiệu ứng El Nino hình thành do sự tương tác giữa đại dương và khí quyển. Xuất phát từ khu vực nước ấm bất thường của vùng phía đông Thái Bình Dương.

Trong điều kiện bình thường, gió mậu dịch thổi dọc đường xích đạo theo chiều ngang. Hướng di chuyển từ đông sang tây, mang theo nguồn nước ấm bề mặt từ Nam Mỹ sang khu vực Châu Á.

Ở tốc độ bình thường, gió mậu dịch tạo sóng lớn, làm nước bề mặt trở nên ấm hơn, sau đó hoà vào phần nước lạnh ở dưới sâu đại dương.

Tuy nhiên, khi gió yếu, dòng nước ấm trên bề mặt ở Tây Thái Bình Dương nhanh chóng dồn về phía Đông. Đây chính là nguyên nhân khiến nhiệt độ nóng lên một cách bất thường ở vùng biển này.

Như vậy, để hiểu rõ El Nino là hiện tượng gì bạn cần biết 3 điều kiện để hình thành, bao gồm:

• Bề mặt nước biển có nhiệt độ cao hơn 0,5 độ C so với mức nhiệt trung bình dài hạn.
• Mức nhiệt cao hơn duy trì trong nhiều mùa.
• Hoàn lưu vĩ hướng dọc theo đường xích đạo giảm.

Ảnh hưởng của El Nino đến Việt Nam như thế nào?

Hiện tượng El Nino ở Việt Nam ảnh hưởng trực tiếp đến sự biến đổi khí hậu, đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất của người dân. Nó gây nên những tác động tiêu cực như sau:

• El Nino Việt Nam khiến lượng mưa ít hơn so với bình thường. Nền nhiệt cao, nắng nóng kéo dài dẫn đến tình trạng khô hạn, thiếu nước trầm trọng cho các vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Tây nguyên và Nam Bộ, là nguyên nhân hạn hán, xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long.
• Xuất hiện nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan như: Lốc xoáy, dông lốc, sấm sét nguy hiểm. Đặc biệt, đây là nguyên nhân rét đậm rét hại trên diện rộng, khiến vùng núi khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ xuất hiện nhiều sương muối, băng giá.
• El Nino làm suy yếu dòng nước lạnh đại dương giàu dinh dưỡng, khiến số lượng thực vật phù du giảm. Ảnh hưởng đến quần thể cá sống nhờ nguồn thức ăn chính là phù du. Từ đó, tác động lên chuỗi thức ăn của các loài sinh vật biển khác. Gây mất cân bằng hệ sinh thái biển.
• Tình trạng trái đất nóng lên, lượng mưa bất thường tạo điều kiện cho các bệnh truyền nhiễm bùng phát mạnh mẽ. Đặc biệt, là những khu vực tàn phá bởi thiên tai bão, lũ lụt, hạn hán. Là nguyên nhân gia tăng dịch sốt rét, sốt xuất huyết, dịch tả rất nguy hiểm.
• Hiện tượng El Nino 2024 dự báo sẽ tiếp tục diễn ra ở nước ta đến hết tháng 6. Nắng nóng kéo dài còn gây nên nhiều vụ cháy rừng ở nước ta. Bên cạnh đấy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành điện lực khi các hồ thuỷ điện bị cạn kiệt nước.

Theo dõi dự báo thời tiết Cà Mau để cập nhật các ảnh hưởng của hiện tượng khắc nghiệt này đến địa phương trong thời gian sớm nhất.

Biện pháp giảm thiểu hậu quả của El Nino là gì?

Những ảnh hưởng của El Nino đến Việt Nam nói riêng và toàn thế giới nói chung là rất nghiêm trọng. Do đó, chúng ta cần hành động, thực hiện các biện pháp giảm thiểu hậu quả của hiện tượng thời tiết cực đoan này.

Thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết

Xây dựng hệ thống quan trắc, dự báo chính xác thời điểm diễn ra hiện tượng El Nino. Dự báo đường đi, sức ảnh hưởng của nó đến các khu vực trên toàn cầu.

Đối với người dân, cần hiểu rõ El Nino nghĩa là gì, ảnh hưởng như thế nào đến đời sống con người. Từ đó, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống một cách bền vững.

Đặc biệt, thường xuyên theo dõi thông tin dự báo thời tiết tại các kênh thông tin uy tín như Thời tiết 4M. Điều này giúp người dân chủ động, kịp thời ứng phó với các hiện tượng thời tiết cực đoan.

Để biết hiện tại có xuất hiện El Nino hay không, bạn nên theo dõi thời tiết Quảng Trị hôm nay, địa phương thường xuyên xảy ra các điều kiện bất thường ở khu vực miền Trung nước ta.

Bảo vệ rừng và môi trường

Tàn phá rừng, phát thải khí CO2 vào bầu khí quyển càng nhiều sẽ khiến El Nino ngày càng mạnh mẽ hơn. Do đó, người dân, các cấp chính quyền địa phương cần nâng cao ý thức bảo vệ rừng.

Nghiêm cấm nạn phá rừng trái phép, phá hoại rừng đầu nguồn. Thay vào đấy, cần tích cực đẩy mạnh các dự án trồng cây gây rừng trên diện rộng, phủ xanh đất trống đồi trọc.

Sử dụng năng lượng tái tạo

Thay vì sử dụng năng lượng hóa thạch, con người nên ưu tiên các loại năng lượng sạch, có khả năng tái tạo như gió, năng lượng mặt trời. Về lâu dài sẽ tiết kiệm chi phí với các biện pháp giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường này. Giảm thiểu sự phát thải các chất nguy hại ra không khí, hạn chế tình trạng hiệu ứng nhà kính khiến trái đất nóng lên mỗi ngày.

Chuẩn bị phương án ứng phó cần thiết

Người dân ở những khu vực bị ảnh hưởng bởi hiện tượng El Nino nên chuẩn bị phương án để “sống chung với lũ”. Chẳng hạn như: những vùng lũ lụt nên xây dựng nhà phao tránh lũ. Đối với các vùng khô hạn, cần chú trọng vào hệ thống dự trữ nước ngọt, tiết kiệm tối đa nguồn nước sạch địa phương.

Hiện tượng La Nina là gì?

Hiện tượng La Nina là sự giảm nhiệt định kỳ của nền nhiệt trên bề mặt đại dương ở vùng xích đạo và phía đông Thái Bình Dương.

Chu kỳ của La Nina là khoảng 3 đến 5 năm/lần. Tuy nhiên, cũng có thể xảy ra trong nhiều năm liên tiếp. Sự kiện này diễn ra trong thời gian gần đây nhất là từ tháng 9 năm 2020 đến hết năm 2022.

Nguyên nhân gây ra hiện tượng La Nina là gì?

Để hiểu rõ La Nina là gì cần biết được nguyên chính xuất phát từ đâu. Hiện tượng này hình thành do bề mặt nước biển có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ chuẩn (khoảng 25 độ C) từ 0,5 độ C trở lên.

Thông thường, vùng nhiệt đới phía Tây Thái Bình Dương, mức nhiệt trên bề mặt đại dương sẽ thấp hơn bình thường. Càng dần về phía Đông, nhiệt độ sẽ càng tăng lên.

La Nina xuất hiện khi gió mạnh từ phía Đông đẩy nước ấm khỏi khu vực biển Thái Bình Dương. Dẫn đến hiện tượng nước lạnh ở sâu đại dương dâng cao lên mặt nước làm giảm nhiệt độ bề mặt.

Ảnh hưởng của hiện tượng La Nina ở Việt Nam

La Nina tác động trực tiếp đến khí hậu, môi trường và con người. La Nina 2024 được dự báo sẽ diễn ra vào nửa cuối năm.

Gia tăng hiện tượng thời tiết cực đoan

Những năm có La Nina, nước ta phải chịu ảnh hưởng rất nhiều từ các cơn bão trên biển Đông. Mưa bão nhiều hơn, kết thúc muộn hơn so với bình thường.

Nó gây nên những trận mưa lớn, kéo dài trong nhiều ngày. Cùng với đấy là dông lốc, lũ lụt thường xuyên xảy ra ở các tỉnh ven biển Tây Nam Bộ và Trung Bộ.

Tuy nhiên, khu vực Bắc Bộ, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ lượng mưa thâm hụt. Nắng nóng kéo dài, mưa ít gây ra hạn hán, thiếu nước sinh hoạt, phục vụ cho nuôi trồng, gây khó khăn cho nền nông nghiệp.

Tác động xấu đến hệ sinh thái

Hiện tượng La Nina gây ra hiệu ứng dương đối với mực nước biển vùng ven bờ và hải đảo. Làm giảm độ mặn của nước trong đại dương, thay đổi đột ngột môi trường sống của nhiều sinh vật biển. Từ đó, gây nên tình trạng mất cân bằng hệ sinh thái do nhiều loài bị chết, tuyệt chủng.

Ảnh hưởng đến nông nghiệp

La Nina ngày càng có những diễn biến thất thường, ảnh hưởng đến khí hậu nước ta. Dự báo, năm 2024 nắng nóng gay gắt sẽ diễn ra trên diện rộng, thời gian kéo dài.

Tình trạng hạn hán, thiếu nước ở khu vực Bắc Bộ, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ càng nghiêm trọng. Nó ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động trồng trọt, tưới tiêu, khiến cây trồng còi cọc, kém phát triển, năng suất thấp, thậm chí là chết do khô hạn.

Việt Nam sẽ phải đứng trước nhiều thách thức, khó khăn. Lương thực thực phẩm khan hiếm, giá cả leo thang kéo theo những hệ lụy về kinh tế, lạm phát tăng cao.

Giải pháp cấp bách khắc phục La Nina cấp thiết hiện nay

Để khắc phục những hậu quả của La Nina, con người cần thực hiện các giải pháp cấp bách dưới đây:

• Thường xuyên cập nhật thông tin, dự báo đường đi của La Nina để có phương án phòng tránh, giảm thiểu hậu quả. Mọi người dân nên hình thành thói quen theo dõi bản tin thời tiết mỗi ngày để chủ động nắm bắt các hiện tượng thời tiết cực đoan có thể xảy ra. Từ đó, sẵn sàng ứng phó trước mọi tình huống xấu nhất.
• Nghiêm cấm nạn chặt, đốt phá rừng bừa bãi, hạn chế các hoạt động sinh hoạt, sản xuất làm phát thải khí CO2 vào không khí khiến trái đất nóng lên.
• Ở những vùng chịu ảnh hưởng của La Nina, cần xác định chuẩn bị các điều kiện tối thiểu để sống chung. Các công trình xây dựng cần được chú trọng hơn trong thiết kế phù hợp với đặc điểm khí hậu. Ví dụ: vùng ven biển hay hứng chịu mưa bão, lũ lụt nên xây dựng nhà phao. Còn những vùng hạn hán, thiếu nước thì các hồ dự trữ nước ngọt là rất cần thiết.

Phân biệt El Nino và La Nina

Để hiểu rõ và phân biệt được hiện tượng El Nino và La Nina bạn có thể dựa vào bảng phân tích cụ thể dưới đây:

Enso là gì?

Enso là thuật ngữ dùng để chỉ cả hai hiện tượng El Nino và La Nina. Có liên quan đến dao động của khí áp ở hai bờ phía Đông Thái Bình Dương với phía Tây Thái Bình Dương và Đông Ấn Độ Dương. Hệ quả của sự tương tác giữa biển và khí quyển đã ảnh hưởng đến điều kiện thời tiết, khí hậu ở các quốc gia bị ảnh hưởng.

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp để bạn hiểu rõ hơn El Nino và La Nina là gì.

El Nino, La Nina kéo dài bao lâu?

Trả lời: El Nino thường kéo dài trong khoảng thời gian từ 9 đến 11 tháng. Thời gian ghi nhận lâu nhất từng xảy ra là 18 tháng.

Đối với La Nina, thường kéo dài từ 10 đến 14 tháng. Tuy nhiên, hiện tượng này đã được ghi nhận thời gian dài nhất lên tới 24 tháng.

Vì sao El Nino, La Nina rất khó dự đoán?

Trả lời: El Nino và La Nina phụ thuộc vào hướng gió mậu dịch, tốc độ gió cũng như nhiệt độ của nước biển Thái Bình Dương. Đây là những yếu tố tự nhiên không thể kiểm soát. Do đó, người chỉ có thể quan sát và chờ xem điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Có phải El Nino ngày càng diễn biến khó lường?

Trả lời: Theo các nhà khoa học và chuyên gia khí tượng, El Nino ngày càng có những diễn biến khó lường. Hiện tượng này có thể diễn ra sớm hơn so với chu kỳ của nó, gây ra những hậu quả khôn lường. Do đó, con người cần tiếp tục nghiên cứu, đưa ra được hướng đi và những ảnh hưởng của El Nino trong tương lai một cách sớm nhất.

Kết luận

Hiện tượng El Nino, La Nina, Enso là gì đều đã và đang tác động đến khí hậu, thiên nhiên và con người ở nhiều khía cạnh khác nhau. Việc chúng ta cần làm hiện nay là duy trì và bảo vệ môi trường sống tốt nhất. Có những biện pháp ứng phó trước những hiện tượng thời tiết cực đoan hiệu quả, bền vững, lâu dài.